نقــد رســــانــه

باز مهندسی افکار عمومی در باز نشر اخبار رسانه ای

نقــد رســــانــه

باز مهندسی افکار عمومی در باز نشر اخبار رسانه ای

در مهندسی افکار عمومی،
علاوه بر تنوع رسانه ها،
هم افزایی
در اقناع مخاطبِ هوشمند نیز،
لازم است.

کلمات کلیدی
آخرین نظرات
پیوندهای روزانه

سند مهندسی فرهنگی

سه شنبه, ۳ بهمن ۱۳۹۱، ۰۹:۰۰ ق.ظ
نگاهی به شورای عالی انقلاب فرهنگی
سال 83 رهبر انقلاب از لزوم تدوین سند مهندسی فرهنگی سخن گفتند. سال 86 شورای مهندسی فرهنگی ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی راه اندازی شد و هم اکنون تازه شاهد تصویب بخشی از کلیات این سند راهبردی هستیم.

دیدبان:  پس از درج مطلبی با عنوان "22 سؤال بی پاسخ درباره شورای عالی انقلاب فرهنگی" یکی از مسوولان شورا خواستار مراجعه به کمیسون های مربوطه و مطالبه از اعضای آنها برای انتقادات مربوطه شد. پایگاه جریان شناسی دیدبان با استقبال از این نظر در گام اول "سند مهندسی فرهنگی" را به عنوان اولویت تعیین کرده و به سراغ عضو شورای مهندسی فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی رفته است تا از چیستی این سند، روال تهیه و دلایل تاخیر آن اطلاعاتی کسب کند.

گفتنی است اولین بار مقام معظم رهبری در سال 1381 از مهندسی فرهنگی کشور سخن گفتند و شورای عالی انقلاب فرهنگی را به عنوان مرکز مهندسی فرهنگی کشور دانستند اما دستور رهبر انقلاب در خصوص تهیه سند مهندسی فرهنگی به سال 1383 برمی گردد. ایشان یکسال بعد در بازخواستی جدی فرمودند:

ما سال گذشته این‌جا عرض کردیم «مهندسى فرهنگى کشور» به عهده‌ى شماست ... آقایان هم تلقىِ به قبول کردید؛ یعنى این‌طور نبود که ما این حرف را بزنیم، بعد بشنویم که دوستان گفته‌اند نه... خیلى خوب، حالا الان باید نقشه‌ى مهندسى فرهنگى کشور روى میز آماده باشد و باید روى آن بحث شده باشد؛ کار شده باشد؛ تصمیم‌گیرى شده باشد و نقشه‌ى کلان با راه‌کارها - نه فقط چیزهایى که صرفاً آرزو و آمال است - کاملاً کشیده شده و مشخص شده باشد ... 

اینگونه بود که از آن زمان هشت سال گذشت و جدیدا مصوباتی در خصوص بخش هایی از سند که ناظر به کلیات است در حال تصویب است. آخرین خبر در این خصوص مربوط به پنج روز پیش و تصویب دو راهبرد کلان سند مهندسی فرهنگی است. (اینجا را ببینید)

محمدحسن بنیانیان رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی و پیوست‌نگاری فرهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است. وی که از اعضای ثابت شورای مهندسی فرهنگی از ابتدا (1386) تا کنون بوده است با حوصله و شفافیت جوابگوی دیدبان بود. آنچه می خوانید گفت و گوی دیدبان با او در دفتر موسسه پیوست نگاری است:


دیدبان:شما از چه زمانی به عضویت شورای مهندسی فرهنگی درآمدید؟

از بدو تولد که حضرت آقا دستور و عزیزان کمیسیونی تشکیل دادند من هم دعوت شدم یعنی حدود پنج سال است که آنجا عضویت دارم.

دیدبان:یعنی حدودا سه سال بعد از مطالبه رهبری بود که کمیسیون شکل گرفت؟

بله کمیسیون سال 86 کار را شروع کرد.

دیدبان: آیا آن زمان که شما در جلسات شرکت کردید پژوهش یا کار منسجمی از قبل آماده شده بود؟

شورا در مسائل فرهنگی کشور موضوعات را تعیین می کرد و از قبل روی موضوعات کار می کرد. موازی کاری، مبارزه با فساد، تهاجم فرهنگی و ... اینگونه بود. اما بحث مهندسی فرهنگی که ما به فکر اصلاح نظامهای اجرایی کشور با رویکرد فرهنگی باشیم آنجا تازه صحبت شد.

دیدبان: از 86 چه کسانی دبیر شورای مهندسی فرهنگی بودند؟

اولین بار که بحث را به صورت جدی شروع کردند حجت الاسلام رشاد مسوولیت داشتند و بعد کار به دکتر فانی واگذار شد. الان آقای دکتر اسحاقی دبیری شورای مهندسی فرهنگی را برعهده دارند.

دیدبان: اعضای ثابتی که در این جلسات حضور دارند چه کسانی هستند؟

شورای مهندسی فرهنگی یک شورای اصلی دارد و یک تعداد کمیسیون فرعی هم ذیل آن فعالیت می کنند. ده یا پانزده نفر در شورای مهندسی فرهنگی هستند از جمله حجج اسلام رحیمیان و محمدیان و آقایان مظفر، نوباوه، خجسته، نبوی و یکی از معاونین سازمان ارتباطات هم در جلسه هستند. البته بر حسب اقتضای بحث اعضای جدیدی هم به جلسات دعوت می شوند.

دیدبان: آیا تشکیل شورای مهندسی فرهنگی برای رسیدن به سند مهندسی فرهنگی بوده است؟

بله. الان سند حدود 70 یا80 درصدش آماده شده و 20 یا 30 درصدش هم در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی روال تصویبش را طی می کند.



دیدبان: بخش های سند مهندسی فرهنگی چیست؟

اصول، مبانی، سیاست های کلان، راهبرد. تلاش بر این است که راهکارهای کلان هم نوشته بشود. سند مهندسی فرهنگی به حد اینکه هر سازمان و وزارتخانه باید چه کاری انجام دهد نمی رسد اما مثلا برای موضوع "توسعه روحیه همکاری جمعی" چه مجموعه اقداماتی باید صورت بگیرد این موارد پیش بینی شده است. بر اساس این سند بقیه وزارت خانه ها باید در درون خودشان این مسائل را تعریف کنند و برنامه داشته باشند. همین حرف به استانداران هم زده می شود. این بحث ها در کشور تماما نو و جدید است. اینکه استاندار برای مدیریت تحول فرهنگی استانش سند تهیه کند یک کار نو است.

دیدبان: پس اینطور که می فرمایید سند در حد کلیات است و به اصطلاح عملیاتی و کاربردی نیست؟

سند یک کتاب و مجموعه است برای راهنمایی مدیرانی که اراده می کنند کارکرد فرهنگی خودشان را بهبود ببخشند یا شروع کنند. به نظر من سوال اصلی این است که چه تضمینی وجود دارد که مثلا وزیر صنایع در حوزه فرهنگ ورود کند و نقش خود را تعریف کند و وارد اصلاح تحولات فرهنگی شود.

اصلا مصلحت نیست که در تهران برای مدیر دبیرستان زابل نسخه فرهنگی بنویسیم ولی خوب است که یک سند دست مدیر آموزش و پرورش زابل برسد که اقوام مهم است و باید عشق به وطن آنها بالا بیاید. شما به عنوان مدیر جمهوری اسلامی این را بدان. آگاهی برای جلوگیری از ایجاد تفرقه مهم است و اینکه مسوولان رده اول کشور تصویب کردند که ظرفیت ها را میخواهیم حفظ کنیم و دانستن همین باعث جلوگیری از انجام اشتباهات می شود.

دیدبان: الان نسخه ای از سند وجود دارد که داریم در خصوص چه چیزی حرف می زنیم؟

بله، کلیت سند حدود چهار ماه پیش در شورای مهندسی فرهنگی تصویب شد و الان داریم روی جزییاتش بحث می کنیم.

دیدبان: اگر قرار بود که سند مهندسی فرهنگی در حد کلیات باشد چرا پنج سال و از 86 تا 91 طول کشید؟ آیا این تاخیر به ضعف ساختار شورا برمی گردد یا اعضای کمیسیون یا علت دیگری دارد؟

این تأخیر به نظر من ریشه در شورا ندارد ریشه در عوامل متعددی دارد که در جمهوری اسلامی فرهنگ را به حاشیه می برد.

دیدبان: اولین و مهمترین عامل چیست؟

اولین مسئله را پیچیدگی فرهنگ می دانم. دومین عامل همین مردم سالاری است که اجتناب ناپذیر است و از متن دین هم هست. مردم همیشه نیازهای جدیدی دارند که از نمایندگانشان می خواهند و فرهنگ در نیازهای مردمی در اولویت نیست.

دیدبان: آیا در این سند به مردم مراجعه و نیازسنجی شده است؟

نه خیر. من می خواهم بگویم چرا یک سندی پنج سال به طول می انجامد.

دیدبان: سوال ما به صورت مشخص مربوط به "سند مهندسی فرهنگی" است.

من به صورت عملیاتی به شما می گویم تا قیمت مرغ و تخم مرغ بالا می رود هفته ای سه جلسه در ریاست جمهوری برگزار می شود این قدرت مردم سالاری است. اما در فرهنگ که می آییم 15 روز یکبار یک جلسه دوساعته است که یک ساعت آن به مبادله اخبار می گذرد. اگر این فرهنگ، مسئله می شد هفته ای یک جلسه برگزار می شد این پنج سال نصف می شد و به 2.5 سال می رسید.

من متغیرهای حاشیه برنده فرهنگ را می خواهم بگویم که بدانید تعدادش چقدر است.

دیدبان: متغیرهای به حاشیه برنده فرهنگ سوال ما در این مصاحبه نیست.

فقط همین را بگویم که عامل مهم دیگر پول نفتی است همین مسئله رابطه مردم با کشور را بهم ریخته است. همه جا مالیات تبدیل به خدمت می شود و برمی گردد به مردم. دولت در همه کشورهای دیگر سعی دارد فرهنگ تلاش و کار جمعی را بگستراند. نفت و دلارهای نفتی رابطه ها را در کشور ما بهم می ریزد. عامل چهارم ساختارهای بزرگ دولتی است که مداخلات تخریبی دارند.

دیدبان: اگر موافقید به بحث برگردیم؟

فقط بدانید اینها چهارده عامل است. پانزدهمین عامل هم این است که اینها همه با هم و سیستماتیک به فرهنگ حمله می کنند. میوه این مسئله است که تدوین سند مهندسی فرهنگی به جای اینکه یک سال طول بکشد پنج سال طول می کشد اگر آدم ها هم ثابت هستند تحلیل هایشان عوض می شود و سند در نمیاید.

دیدبان: چرا دبیر شورا چندین بار در طول این سالیان عوض شد؟

نمی دانم. معمولا وقتی یک عزیزی را برمی دارند می خواهند از او تقدیر و تشکر کنند. اینکه کار سنگینی واگذار می شود و همکاری لازم صورت نمی گیرد مشکل است. هم اعضا و هم سایر عوامل موثر هستند. اگر چیزی مسئله جدی باشد می گویند همه کارها را تعطیل کن و بنشین تمامش کن. اگر فرد بگوید فلان بدهی را دارم می گویند حلش می کنیم و نگران نباش و تو تنها وقت خود را مصروف سند کن.

دیدبان: آیا دبیرخانه از دبیر شورای مهندسی فرهنگی ناراضی بوده که وی را تعویض کرده یا خود رییس تصمیم به کناره گیری گرفته است؟

نه، خود رییس در این مباحث دچار خستگی روحی می شود. پیچیدگی موضوع، کم توجهی، و وقت نگذاشتن و بی مقدمه آمدن در جلسه و اظهار نظر کرن و... البته برخی اش هم طبیعی هست. بسیاری از افراد مدیر هستند. دو ساعت طول می کشد تا ذهن آنها وارد بحث شود بعد هم اعلام می کنند که تعطیل شد بروید 15 روز دیگر بیایید.

دیدبان: راه حل چیست؟

باید افراد را از تهران بیرون ببرند موبایلشان را هم بگیرند و بگویند یک جلسه صبح داریم و یک جلسه بعد ازظهر. جلسه صبح توضیح است و بعد از ظهر جمع بندی که شما باید به عنوان مسوول اظهار نظر کنید. اینها دیگر پیش خانواده نمی روند. اگر هم بروند نیم ساعت می روند ناهار می خورند برمی گردند.

دیدبان: آیا بهتر نبود تدوین سند یک پروژه شود و به دانشگاهی سپرده شود؟

در مورد سند مهندسی فرهنگی یک پروژه در دانشگاه امام صادق (ع) تعریف شد و البته کمیسیون حوزوی هم زحماتی را کشیدند. افراد می آمدند گزارش می دادند ولی نقص هایی داشت که به نظام دانشگاهی ما بر می گردد. معمولا وقتی عزیزان، دانشگاهی شدند سندهایشان انسجام دارد و علمی هست ولی آرمانی هست. از سوی دیگر مدیران اجرایی کاری به مبانی نظری و مقدمه ندارند ولی کاربردی مطلب می نویسند.

دیدبان: واژه مهندسی فرهنگی را چرا انتخاب کردید؟

چهار سال پنج سال پیش همایش سنگینی گذاشتند. خیلی ها نقد عنوان کرده بودند و بعضی هم دفاع کرده بودند. تفسیر ما این بود که حضرت آقا شیوه مدیریت فرهنگی موجود را درست نمی دانند و اعتقاد دارند الان بازمهندسی در مدیریت فرهنگی نیاز است. اعتقاد بر این بود که فرهنگ به وزارت ارشاد، روحانیت و سازمان تبلیغات کوچک شده است. این باعث شده است که وزیر صنایع و اقتصاد هیچ کاری به فرهنگ نداشته باشد. خودشان شده اند کانال انتقال فرهنگ غرب بدون اینکه بدانند. من "مدیریت تغییرات فرهنگی" را قبول دارم. چون اصطلاح غلطی از "مدیریت فرهنگی" به ذهن می آمد و ذهن روی مدیر ارشاد و فرهنگسرا می رفت از مدیریت فرهنگی استفاده نشد. در حالیکه مدیر مالیات و دارایی هم منظور نظر ما بوده است. حالا اسم آن را می گوییم مهندسی فرهنگی و آن را از صنعت عاریه گرفتیم. ما یک طیف 20 یا 30 درصدی در شورا هستیم که این مفهوم را داریم. یک طیفی هم در شورا هستند وقتی اسم فرهنگ می آید یاد روحانیت و ارشاد و سازمان تبلیغات می افتند!

دیدبان: 70 درصد شورا؟!

آره. این ها هنوز متوجه بیان حضرت آقا نشده اند که وزیر شهرسازی است که باید معماری را اسلامی کند.

در فرهنگ بومی ما این معنا که مدیر کارخانه مسوول دین کارگرش هست بوده ولی الان که فرهنگ سکولار آمده است اگر بگی می گوید آرمانگرایی نکن.

دیدبان: آیا این استعمال ورود مهندسین به حوزه فرهنگ را مشروعیت نمی بخشد؟ گویا مهندس باید مهندسی فرهنگی کند.

این خیلی خطرناک است. یکی از آسیبها از همین است. یک نفر علاقه داشته مهندس باشد اما با گرایش های دینی و سیاسی آمده وارد شده است. افرادی هستند می روند مهندسی شریف ولی ارضا نمی شوند و می آیند به حوزه های علمیه. کارشناسان علوم انسانی نگرش سیستمی پیدا نمی کنند. هنر کمی کردن کیفیات را باید بلد بود وگرنه حرف های قشنگ آسمانی می زنید و وقتی که به عمل می رسد سر و کله مهندسان پیدا می شود. یکی از دلایلی که باعث جابجایی های مدیریتی می شود مربوط به این است که عزیزان علوم انسانی در مدیریت کم می آورند. نقص نظام آموزشی ماست. یک مهندس است که می تواند چهار تا شکل بکشد و اسلوب مهندسی به آنها بدهد و مورد توجه قرار بگیرد.

دیدبان: رنجش و بی توجهی دانشمندان حوزه فرهنگ و علوم انسانی و اجتماعی از همین نوع نگاه است که چرا در تدوین تخصصی ترین حوزه از واژه ها و حتی افراد سایر حوزه ها استفاده می شود.

همیشه هر سندی متوسط توانمندی آن زمان است. مفاهمه ما قطع شده است. دلیل هم این است که دانشگاه ما مریض است. چرا دانشگاه علوم انسانی آزمایشگاه ندارد؟ اگر دانشجو مسائل جامعه را حل کرده بود اینطور نمی شد. چه کسی استاد دانشگاه می شود؟ همانی که نشسته و درس خوانده و نمره گرفته و مدیریت نکرده است. قطع رابطه اساتید با واقعیت های جامعه اتفاق افتاده است. این مربوط به همان بخشنامه موظفی 40 ساعت تدریس استاد است.

دیدبان: آیا دبیر شورای مهندسی فرهنگی از اعضای شورا بازخواست کرده؟ آیا تک تک افراد در مورد اقدامات و کارهای انجام داده برای تدوین سند مورد سوال قرار گرفته اند؟

بله، البته افراد به عنوان نماینده دستگاهها می آیند فضا که فضای رودربایستی، فضای احترام گذاشتن و تعارفات ما ایرانیان است. این مدلی که ما می پسندیم این است که یک عده متفکر بروند در مکانی جمع شوند و سه ماهه سند را در بیاورند و بعد بگذارند در معرض افکار دانشگاهیان کشور.

دیدبان: آیا تخمین زده اید که تا کنون از برگزاری همایش ها گرفته تا تعریف و انجام پروژه ها، حقوق مسوولین و حق الجلسه افراد چه مقدار هزینه بر سر سند مهندسی فرهنگی صرف شده است؟

با زاویه پولی نگاه نکنید. کلی خسارت بواسطه نبود این مدیران در دستگاههایشان بوجود می آید.

دیدبان: حقوق اعضای شورای مهندسی فرهنگی در حد شغل ثابت است؟

حق الجلسه است. ساعتی 60 هزار تومان پرداخت می شود. 8 تا 60 هزار تومان در نظر بگیرید می شود 480 هزار تومان. البته دو ساعتی که آنجا هستیم می شود پنج ساعت با رفت و آمد و این مسائل. هزینه های اصلی را داریم آنجا می دهیم که تصمیمات غلط می گیریم.

دیدبان: آقای مخبر در جلسات شورای مهندسی فرهنگی حضور دارند هستند؟

بله ایشان حضور دارند.

دیدبان: افق را چطور می بینید؟

مطالبه که صورت بگیرد نقش رسانه ها خیلی مهم است. خبرنگاری که وزیر را بنشاند و بگوید کار تربیت فراموش شده در آموزش و پرورش را چطور می خواهی احیا کنی این درست است. این مطالبات نیست. اگر نمایندگان مجلس هم همه جنس مدرس بشوند و وزیر را بخواهند بعد کشور وضعیتش تغییر خواهد کرد.

دیدبان: اگر خود شما خبرنگار بودید و جای بنده نشسته بودید برای این مصاحبه چه تیتری می زدید؟

"ضمانت اجرایی سند مهندسی فرهنگی چیست؟"

دیدبان: "دغدغه 8 ساله رهبر انقلاب" یا "عملکرد پنج ساله شورای مهندسی فرهنگی" را منصفانه می دانید؟

مشکل از دبیرخانه و اعضا نیست. سه شخصیت اجرایی رییس شورا هستند. عزیزان وزیر هم هستند. اینها تحت فشار افکار عمومی و مردم هستند . اصلا ذهنشان تا بیاید داخل جلسه وقت می گیرد. ساعت 2 هر روز، فروش نفت روزانه روی میز رییس جمهور است. هنوز بعد از 34 سال ده تا شاخص فرهنگی نمی آید روی میز رییس جمهور. اگر ما سالی یکبار این شاخص ها را مطرح می کردیم توجه ها جلب می شد.


منبع:  http://didban.ir/fa/news/3527

نظرات  (۱)

سلام دوست عزیز
از انتشار مطالب پایگاه جریان شناسی دیدبان در وبلاگتان سپاسگزاری می کنیم
آرزوی توفیق و بهروزی برایتان داریم
گروه رصد (ب) دیدبان
پاسخ:
سلام بر دیدبانان عرصه ی نبرد نرم
ار آنجا که وبلاگ نقد رسانه بنا دارد که شعار کلیدی زیر را دنبال کند، هر اقدامی را که به تحقق این شعار بینجامد از جمله معرفی پایگاه دیدبان  البته با رعایت حقوق مؤلف و دیگر قوانین جاری نظام مقدس جمهوری اسلامی؛ در برنامه جاری خود دارد.
 و اما شعار راهبردی:
"در مهندسی افکار عمومی، علاوه بر تنوع رسانه ها، هم افزایی در اقناع مخاطبِ هوشمند هم، لازم است."
و لازمه ی هم افزایی، پیشگیری از دوباره کاری است.
و انعکاس مقالات بعضی از همسنگران رسانه ای بدون هیچگونه انتقادی، به معنای حمایت از آن مقالات است.
و در نقد رسانه ها لزوما ناسره و نا مربوط ها بیان نمی شود بلکه نقاط قوت رسانه ها نیز بازتاب پیدا می کند. این تکنیک و روش نقد را از متفکر شهید استاد مطهری آموخته ایم.
شما هم موفق باشید.

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی